Alzheimer Hastalığının Özellikleri

Demans, kişinin günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyen, hafızada ya da diğer düşünme yeteneklerinde azalma ile karakterize bir hastalıktır. Beyinde nöron adı verilen sinir hücrelerinin zarar görmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu zararlanma sonucu nöronlar normal fonksiyonlarını yerine getiremez ve ölürler. Bu durum, bireylerin hafıza, davranış ve düşünme yeteneklerinde değişikliklere neden olur.

Dünyada halen 50 milyona yakın demans hastası vardır ve bu sayıya her yıl 10 milyon yeni hasta eklenmektedir ki bu da her üç saniyede yeni bir vaka anlamına gelmektedir.

Demansın yıllık maliyeti 1 trilyon ABD dolarının üzerindedir – bu rakamın 2030’a kadar iki katına çıkması beklenmektedir. Demans kaynaklı ölümler 2000 ile 2016 arasında iki katından fazla artarak, 2016’da küresel ölümlerin 5. önde gelen nedeni olmuştur.

Demansın birçok farklı tipi vardır ve %60-70 arasında değişen sıklıkla Alzheimer hastalığı en yaygın görülen tipidir. Alzheimer hastalığında nöronların zarar görmesi ve ölümü sonucu kişilerde, yürüme, çiğneme ve yutma gibi temel vücut fonksiyonlarını sürdürme yeteneği bozulur. Hastalığın son dönemlerindeki Alzheimer hastaları yatağa bağımlı ve sürekli bakıma muhtaç hale gelirler.

Demans ve en yaygın görülen türü olan Alzheimer hastalığı yalnızca hastaları etkilemez. Aile bireyleri de etkilenir ve yaşamları değişir. Alzheimer, sosyal, ekonomik ve sağlık boyutları ile yüksek maliyetli bir hastalıktır.

İlk kez 1906 yılında, doktor Alois Alzheimer tarafından tanımlandığı için O’nun ismini alan Alzheimer beyini etkileyen bir hastalıktır. Hastalık süresince beyinde proteinler birikir ve bunlara plak adı verilir. Beyinde biriken bu plaklar sinir hücreleri arasındaki iletişimin kaybına ve sonunda sinir hücrelerinin ölümüne ve beyin dokularının kaybına neden olur. Alzheimer hastalarında beyindeki bazı önemli kimyasalların kaybı da söz konusudur. Bu kimyasallar beyin içindeki sinyallerin iletiminden sorumludur. Bu kimyasalların kaybı ile sinyaller etkin olarak iletilemez.

Alzheimer hastalığının şu andaki tedavisinde beyindeki bu kimyasalların miktarı artırılmaya çalışılmaktadır. Alzheimer ilerleyici bir hastalıktır, bunun anlamı zaman içinde beyinin daha çok bölgesinin hasarlanması demektir. Bu hasarlanma ile birlikte daha fazla ve şiddetli semptom ortaya çıkar.

Risk Faktörleri

Alzheimer hastalığına neden olan faktörler henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da genetik, yaşam biçimi ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğu düşünülmektedir.

Aşağıda sıralanan faktörlerin bu hastalık için risk oluşturduğu çalışmalarla ortaya konulmuştur:

Değiştirilemez risk faktörleri

Yaş: Yaş ilerledikçe hastalık riski artmaktadır. Küresel düzeyde Alzheimer hastalarının yaş ortalaması 77’
Cinsiyet: Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir.
Genetik faktörler: Bir kolesterol taşıyıcı protein olan Apolipoprotein E tip 4 aleline (APOE ε4) sahip olma, Down sendromu

Değiştirilebilir risk faktörleri