Alzheimer hastalığı (AH) demansın en yaygın görülen türüdür. Dünyada yaklaşık 50 milyon, ülkemizde ise 700 bine yakın Alzheimer hastası vardır. Dünyadaki hasta sayısına her üç saniyede bir yeni bir hasta daha eklenmektedir.
Alzheimer Hastalığı
İlk kez Doktor Alois Alzheimer tarafından (1996) tanımlandığı için O’nun ismini alan “Alzheimer” beyini etkileyen bir hastalıktır.
Hastalık Nasıl Meydana Gelmektedir?
- Hastalık süresince beyinde proteinler birikir ve bunlara plak adı verilir.
- Beyinde biriken bu plaklar sinir hücreleri arasındaki iletişimin kaybına ve sonunda sinir hücrelerinin ölümüne ve beyin dokularının kaybına neden olur.
- Alzheimer hastalarında beyindeki bazı önemli kimyasalların kaybı da söz konusudur.
- Bu kimyasallar beyin içindeki sinyallerin iletiminden sorumludur.
- Bu kimyasalların kaybı ile sinyaller etkin olarak iletilemez.
- Alzheimer hastalığının şu andaki tedavisinde beyindeki bu kimyasalların miktarı artırılmaya çalışılmaktadır.
- Alzheimer ilerleyici bir hastalıktır, bunun anlamı zaman içinde beyinin daha çok bölgesinin hasarlanması demektir.
- Bu hasarlanma ile birlikte daha fazla ve şiddetli belirti ortaya çıkar.
Alzheimer Hastalığının Belirtileri
- Yeni bir bilgiyi ve randevuyu unutma, sürekli aynı soruyu sorma gibi kısa dönemli hafıza kaybı
- Yemek yeme, banyo yapma, alışveriş yapma, telefon görüşmeleri gibi önceden sorunsuzca yaptığı günlük işleri yapmakta zorlanma
- Yazma ve konuşmada, eşyaların ismini hatırlamada zorlanma
- Zaman ve yer karışıklığı Örneğin; içinde bulunduğu günü, yılı hatırlayamama, sürekli yaşadığı çevrede kaybolma, nerede olduğunu unutma, eve nasıl gideceğini hatırlayamama
- Paranın yönetimi, mevsime uygun giysi seçimi, uyku zamanları, yemek zamanları gibi konularda karar vermede güçlük yaşama
- Sık kullanılan eşyaların işlevlerini unutma, bilmece /bulmaca çözmede güçlük çekme
- Eşyaları yanlış yerlere koyma
- Sakin bir ruh halindeyken aniden sinirlenmek, gülerken ağlamaya başlamak gibi ruh hali ve davranışlarda değişiklikler
- Mesafeleri anlamada zorluk, gece ile gündüzü karıştırma gibi zamansal kargaşa, okuma güçlüğü, renkleri karıştırma gibi görsel imajları ve mekânsal ilişkileri anlama güçlüğü
- İçine kapanma, sosyal aktivitelerden uzaklaşma
Alzheimer Yaşlanmanın Kaçınılmaz Bir Sonucu Mudur?
İlerleyen yaşla birlikte, Alzheimer hastalığının görülme sıklığı artar ancak Alzheimer hastalığı, normal yaşlanmanın kaçınılmaz sonucu değildir. Normal yaşlanma sürecinde beyinde yapısal bir takım değişiklikler olur ama bilişsel/zihinsel yetilerde belirgin bir kayıp söz konusu değildir. Alzheimer hastalığında ise, belirgin şekilde “yeni bilgileri öğrenme güçlüğü” vardır.
Alzheimer Hastalığının Risk Faktörleri
Alzheimer hastalığına neden olan faktörler henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da genetik, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin birlikte bu hastalığa neden olduğu düşünülmektedir.
Aşağıda sıralanan faktörlerin bu hastalık için risk oluşturduğu bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuştur:
– İleri yaş
– Genetik faktörler
– Stres ve depresyon
– Düşük eğitim düzeyi
– Kadın cinsiyet
– Yetersiz fiziksel aktivite
– Kronik alkolizm
– Ağır kafa travmaları
– Alüminyum, bakır, demir, çinko gibi ağır metal zehirlenmeleri
Bunların yanı sıra; sigara ve aşırı alkol tüketimi; obezite, diyabet (şeker hastalığı), yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği, damar sertliği (ateroskleroz) ve beyinle ilişkilidamarsal risk faktörleri; demans ve Alzheimer hastalığı için de risk faktörleri arasında yer almaktadır.
SAĞLIKLI YAŞLANMAK VE ALZHEİMER HASTALIĞINDAN KORUNMAK MÜMKÜN!
Alzheimer hastalığı tanısından sonra alınacak önlemler yalnızca hastalığın ilerleme hızını ve şiddetini yavaşlatabilmektedir. Bu nedenle henüz hastalık ortaya çıkmadan, gebelik döneminden başlamak üzere bebeklik, çocukluk, gençlik ve yetişkinlik dönemini de kapsayan süreçte sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigara içmemek ve aşırı alkol tüketmemek gibi yaşam tarzı uygulamaları ile hastalık riski azaltılabilir.
AKDENİZ DİYETİ ALZHEİMER HASTALIĞINDAN KORUYOR!
Demans ve Alzheimer hastalığı konusunda yapılan çalışmalar, Akdeniz diyetinin sağlıklı yaşlanmada ve bu hastalıklara karşı korunmada çok önemli olduğunu göstermiştir. Akdeniz diyetinin temel bileşenleri arasında; balık ve deniz ürünleri, tam tahıllar, kuru baklagiller, fındık, badem, ceviz gibi yağlı tohumlar, sızma zeytinyağı, yeşil yapraklı ve diğer sebzeler, meyveler, yoğurt, peynir, süt ve bol su yer almaktadır.
Akdeniz Diyetine Uyumlu Beslenme Önerileri
- Öğün atlamamak
- Her gün en az 400 g (en az 5 porsiyon) olacak şekilde mevsimine uygun meyve ve sebze tüketmek
- Haftada en az iki-üç kez (yaklaşık 300-500g) balık (çupra, istavrit, hamsi, palamut, uskumru, somon, ton, lüfer gibi) tüketmek
- Her gün süt ve ürünleri (yoğurt, ayran, kefir gibi) (yaklaşık 3 su bardağı) tüketmek
- Bitkisel sıvı yağlardan zeytinyağını tercih etmek
- Rafine edilmemiş, posa içeriği yüksek olan tam tahıl ve ürünlerini tüketmek
- Haftada en az 2-3 kez kurubaklagil ve yağlı tohum (ceviz, fındık, badem gibi) tüketmek
- Aşırı şeker, tuz ve doymuş yağ içeren besinlerin (margarin, salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş etler; beyin, karaciğer, böbrek gibi sakatatlar; gofret, çikolata, pasta, börek, kek, kurabiye gibi hazır pastacılık ürünleri gibi) tüketimindenkaçınmak
- Hamburger, patates kızartması gibi özellikle ev dışında hızlı tüketilen (fastfood) hazır yiyeceklerden kaçınmak
- Günlük en az 8-10 su bardağı su tüketimi
- Aşırı miktarda alkol tüketiminden kaçınmak
- Pişirme yöntemi olarak, haşlama, ızgara, fırında pişirme yöntemlerini tercih etmek ve yağda kızartma yönteminden kaçınmak
NOT: Bu piramidin tabanında yer alan besinler günlük beslenmede daha sık tüketilmesi gerekenlerdir.Piramidin tepesinde yer alanlar ise mümkün olduğunca seyrek tüketilmesi gerekenleri ifade etmektedir.
Tüm bunların yanı sıra,
- Sigara içmemek
- İdeal vücut ağırlığını korumak
- Düzenli zihinsel aktivite yapmak- Puzzle, kart oyunları, bilmece, satranç gibi beyinle ilgili aktivitelerle uğraşmak
- Düzenli fiziksel aktivite yapmak –haftada en az 3 kez orta düzeyde aktivite yapmak
- Aktif bir sosyal yaşam
- Geniş sosyal ağ, duygusal ve entelektüel uyarılar (akraba ve arkadaşlarla sık vakit geçirmek gibi)
- Depresyondan korunmak sizi Alzheimer hastalığından korur.
#Alzheimergunu
#21EylülAlzheimerGunu
#beniunutmaprojesi
#suyader
