Tanıyalım: Biyoçeşitlilik Nedir?

Çevre ile ilgili konularda karşımıza çıkan bu kelimenin ne ifade ettiğini anlamak hem çevre okuryazarlığı konusunda daha sağlıklı bir bakış açısı geliştirmemizi sağlayacak hem de bu konuda bilincimizi artıracak çünkü çevreyi korumak ve bu konuda dikkat etmek istiyorsak öncelikle korumak istediğimiz şeyi tanımalıyız. Yaşadığımız şehirler her ne kadar betonlaşma ile diğer canlı ekosistemlerinin yaşam alanlarını çok kısıtlasa da aslında çevremizde çok çeşitli bir canlı popülasyonu ile yaşıyoruz. Plansız kentleşme, çevre kirliliği, sanayi atıklarının yasa dışı olarak doğaya bırakılması gibi nedenlerle bu ekosistem gün geçtikçe yara alıyor. En büyük olumsuz tarafı ise zincirleme bir şekilde bu canlı çeşitliliğinin birbirine bağlı olması. Biyolojik çeşitliliğin korunması sürdürülebilir kalkınmanın temel unsurlarındandır. Doğrudan insanlığın da sağlıklı şekilde yaşaması bu çeşitliliğin sürdürülebilir olmasına bağlıdır.

Biyoçeşitliliği oluşturan en temel unsurlar genetik çeşitlilik, tür çeşitliliği ve ekosistem çeşitliliğinden oluşur.

Genetik çeşitlilik, kalıtsal olarak gerçekleşen var oluşun biyokimyasal olarak özelliklerinin korunmasıdır. Örneğin daha hızlı üretilmesi ve daha çok ürün vermesi için genetiği değiştirilmiş tarım ürünleri hem sağlık hem de sürdürülebilirlik açısından bir sorundur.

Tür çeşitliliğinde ise genetik benzerlikler gösteren bir grup canlının üremesi sonucu ortaya çıkan türleri tanımlamaktadır. Genellikle bölgesel olan bu türler belirli coğrafi alanlar içindeki türlerin toplam sayıları ile ölçülür. Yaşam alanlarının daraltılması ve kaçak av faaliyetleri dünyada ve ülkemizde bazı türlerin yok olma tehlikesiyle karşılaşmasına sebep olurken bazı türlerde ise geç kalınmış ve bu canlıların neslinin tükenmesine neden olmuştur. Bu gibi geri dönüşü olmayan durumlar biyoçeşitliliğe ve ekosisteme büyük zararlar vermektedir.

Ekosistem çeşitliliğinde ise bitki, hayvanlar gibi ekosistemin canlı unsurlarıyla toprak, su, hava, mineraller gibi cansız varlıklardan oluşur. Bu unsurların etkileri kendi içlerinde ve birbirini etkileyecek şekilde karma bir yapıdadır. Karşılıklı bir bağımlılık oluşturan bu yapıda sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir çevre için tüm unsurlar korunmalıdır.

Haluk Şener

Kaynaklar;