Alzheimer hastalarının giderek bozulan iletişim becerileri, bakım vericilerinin yükünü ve yaşadıkları stresi artırmaktadır. Alzheimer hastasının değişen iletişim problemlerinin farkında olarak ve uygun iletişim teknikleri ile başa çıkma stratejilerini kullanarak, Alzheimer hastası ile etkili iletişim kurmak mümkündür.
Alzheimer hastaları ile iletişim sırasında kullanabileceğiniz başlıca iletişim yöntemleri;
-
Hatırlatıcı materyaller,
-
Etkili sözel iletişim becerileri kullanma ve
-
Aktivite temelli iletişim yaklaşımıdır.
Hatırlatıcı materyaller
Basit çizimler ile birkaç kelimelik kısa yazılardan oluşmaktadır. Bu materyaller cepte ya da cüzdanda taşınabilecek küçük kartlar ya da günlük şeklinde olabilir. Hatırlatıcı materyallerle hastanın otomatik iletişim becerileri canlı tutularak, iletişimin etkili ve kaliteli olması hedeflenir. Bu materyaller, Alzheimer hastası ile bakım vericileri arasında etkili ve amaca uygun iletişimi sağlamaktadır.
Örneğin;
- Biyografik bilgileri (isim, telefon, adres gibi)
- Aile bireyleri ve arkadaşlar ile tatil/etkinlik fotoğraflar
- Hayattaki önemli olayları,
- Hobileri,
- En çok sevdiği yemek, aktivite vb.
- Gün içerisinde, yapılacak fiziksel aktivite öncesi (örneğin, banyo öncesi, üzerinde “banyo” yazan ya da “banyo yapma” eyleminin çizimini gösteren bir kart) ve sohbet konusuna uygun (örneğin, sohbet konusunu özetleyen basit bir çizim ya da fotoğraf) kartlar kullanılabilir.
İletişim becerileri bakımından görsel ipucu sunduğu için hastanın yapılan fiziksel aktiviteyi ve sohbet konusunu anlamasına ve odaklanmasına yardımcı olur.
Hafıza kartları, özellikle, hastanın sohbet konusuna odaklanmasına, katılmasına ve sürdürmesine yardımcı olur. Ancak, başka bir konuya yönelme ya da hasta tarafından yeni bir sohbet konusunun başlatılmasında çok etkili olmayabilir. Hastanın diğer iletişim becerilerini desteklemek amacıyla, bakım vericilerin hafıza materyallerini kullanmalarının yanı sıra etkili sözel iletişim becerileri de geliştirmeleri gerekmektedir.
Etkili sözel iletişim becerileri kullanma
Hastalık evrelerine göre değişen dil ve iletişim özelliklerine uygun ve yerinde etkili sözel iletişim becerilerinin kullanılması, Alzheimer hastası ile etkili iletişim kurulmasını kolaylaştıracaktır.
Bakım vericiler için etkili sözel iletişim becerileri önerileri:
- Mutlaka yüz yüze iletişim kurun.
- Mutlaka göz teması kurun.
- Hastanızın dikkatini çekin ve ortak ilgi kurun.
- Sohbete hoş ve basit konularla başlayın.
- Hastanızın geçmiş hayatı ve anıları hakkında konuşun.
- Övgülerle hastanızı konuşmaya teşvik edin.
- Kısa, basit ve direk cümleler kullanın.
- Zamir ve soyut isimler yerine, özel ve somut isimleri tercih edin.
- Jest, mimik, el işaretleri ve resimlerle iletişiminizi destekleyin.
- Anahtar kelimeleri birden çok kez tekrarlayarak hastanızı konuya alıştırın.
- Cümlelerinizi birkaç kez tekrar edin.
- Mümkün olduğu kadar aynı konu üzerinde konuşmaya devam edin.
- Eğer yeni bir konuşma konusu başlatılacaksa, fiziksel temas ve göz teması kurarak ya da yorum yaparak, hastanızı yeni konuya hazırlayın.
- Bir kelimeyi yanlış kullandığında ya da kelimeyi hatırlamada problem yaşadığında yardım edin.
- Doğru kelimeyi kullanarak hastanızın söylemek istediği cümleyi tekrar edin.
- “…… mı demek istedin?” , “…… mı söylemek istedin?” gibi sorularla hastanıza geri dönüt verin.
- Sorularınızı basit yanıtlar verilebilecek şekilde sorun.
- Hastanızın cevaplayabileceği soru kalıplarını tercih edin (evet/hayır soruları, kapalı uçlu sorular gibi).
- Bir kerede en fazla iki seçenek sunun.Sunduğunuz seçenekler, hastanızın ilgisini çekecek türden olmalıdır.
- Soruları, talepleri ve yönergeleri anlaması için hastanıza zaman veriniz ve sabırlı olun.
- Sorulara yanıt verdiğinde ya da talepleri karşıladığında, hastanıza mutlaka pozitif geri dönüt verin.
- Bir fiziksel aktivite (yeme, banyo, giyinme vb. …) yapılırken genel değil, aktiviteye özgü ve net yönlendirmelerde bulunun.
- Tek adımlık ve basit yönlendirmeler yapın.
Aktivite temelli yaklaşım
Aktivite temelli yaklaşımda amaç, çeşitli aktiviteler eşliğinde iletişimi desteklemektir.
Örneğin; yemek hazırlarken, yürürken ya da kahvaltı sırasında sohbet kurulabilir. Sohbetler bire bir ya da grup eşliğinde yapılabilir. Bu yaklaşım ile hastanın sosyalliğini artırarak iletişim kurması sağlanabilir. Hasta, zamanla belli aktiviteler sırasında bilinçli olarak sohbet açıldığının farkına varabilir. Bu durum, söz konusu aktivite sırasında hastayı iletişime hazırlar ve motive edebilir.
Bir aktivite dâhilinde iletişim kurarken, hafıza materyalleri ve etkili sözel iletişim becerilerini de kullanıldığında daha başarılı sonuçlar elde edebilirsiniz.
#alzheimerhastalığı
#beniunutma
#suyader
#alzheimerhastabakımı
#alzheimerhastalariçinöneriler
