Alzheimer Hastalığında İletişim Sorunları İçin İpuçları

Alzheimer hastalığı nedeniyle hastanın yaşadığı değişimler, gelişen iletişim güçlüğü, bakım veren kişilerin yaşam kalitelerini olumsuz etkileyebilir. İletişim güçlüğünün nedenlerini anlamak, Alzheimer hastası ile doğru iletişim sağlayabilmek için önemlidir.

Alzheimer hastalığında sinir hücrelerinin ölümü nedeniyle, hastanın hatırlama ve sağlıklı düşünme yeteneği zaman içerisinde azalır. Kafa karışıklıkları, unutkanlıklar, davranış değişiklikleri, hastayla iletişimi güçleştirir ve bakım veren kişinin işini zorlaştırır. Bakım veren kişinin, gelişen sorunların nedeninin yakınından/hasta kişiden değil, hastalığın sürecinden kaynaklandığını bilmesi önemlidir.

Tüm Alzheimer hastalarında farklı sorunlar görülebilmekle birlikte, bakım vericiler genellikle iletişim becerilerinde, kişilik ve davranışlarda, yakın ilişkilerde ve cinsellikte ortaya çıkan değişikliklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu değişiklikler ve beraberinde getirdiği sorunlarla baş etme stratejileri her hasta için farklı olabilir. Ancak bilimsel çalışma sonuçları ve bakım vericilerin deneyimleri aşağıdaki önerilerin yararlı olduğunu göstermiştir.

Alzheimer hastası ile iletişim kurarken;

Hastalığın evreleri boyunca İLETİŞİM KURMANIN MÜMKÜN OLDUĞUNA İNANIN.
Kaybettiği yetilerinden daha çok VAR OLAN BECERİ VE YETENEKLERİNE ODAKLANIN.
Hastanızın BAĞIMSIZLIĞINI VE KENDİ KENDİNE YETERLİĞİNİ TEŞVİK EDİN.
SABIRLI OLUN. Hastanızla olumlu iletişim kurmak için anahtar kelime “SABIR”
ESNEK OLUN. Hastanızın ruhsal durumu ve davranışları sıklıkla farklılık gösterebileceği için esnek olmak pozitif bir ortam yaratacaktır.
Uygun olmayan davranışları isteyerek yapmadığını, bunların Alzheimer hastalığının özelliğinden kaynaklandığını aklınızdan çıkarmayın. Stres ve negatif duyguları uzaklaştırmak için ÇABA GÖSTERİN.
Çok yavaş̧ hareket edebilirler ve zaman algıları daha farklıdır, bu konuda ANLAYIŞLI olun.
Dikkatini çekmek için GÖZ TEMASI KURUN ve ismi ile hitap edin.
Ses tonunuzun ve yüksekliğinin, beden dilinizin hastada nasıl bir tepki oluşturduğu konusunda gözlem yapın. SES TONUNUZU YÜKSELTMEDEN KONUŞUN.
GÜLÜMSEYİN.
SEVGİYLE DOKUNUN.
İKİ YÖNLÜ İLETİŞİM KURMAYA ÇALIŞIN. Bu hastanın kendini daha iyi hissetmesini sağlayacaktır.
Eğer İLETİŞİM PROBLEMİ YAŞIYORSANIZ BAŞKA YOLLAR DENEYİN. Örneğin, ara öğün yeme ya da evin çevresinde dolaşma gibi eğlenceli olabilecek aktiviteler önerin.

Alzheimer hastasını sizinle iletişim kurmaya teşvik etmek için;

Sıcak ve sevgi dolu yaklaşın.
Konuşurken elini tutun.
Olabildiğince esprili olmaya çalışın.
Anlamak zor olsa bile kaygıları konusunda anlayışlı ve açık olun.
Bazı kararları ona bırakın ve siz de bu kararlara katılın.
Kızgınlıklarına, öfke patlamalarına karşı sabırlı olun, bu davranışların nedeninin hastalık olduğunu unutmayın.
Eğer sinirlendiğinizi hissederseniz kendinize biraz sakinleşme molası verin.
Kızgın ya da gergin olduğunuzu göstermemeye çalışın. Arkanızı dönün. Derin nefes alın ve 10’a kadar sayın ya da yanından/bulunduğu odadan birkaç dakikalığına ayrılın.

Alzheimer hastası ile etkili konuşmak ve ona bir şey yaptırmak için;

Talimatlarınız basit ve adım adım olsun.

Talimatları tekrarlayın ve yapması/cevap vermesi için daha fazla zaman tanıyın.
Yapmasını istediğiniz bir hareketi adım adım önce siz yaparak gösterin. (Örneğin: diş fırçalama)
Yapabildiği işlerde onu cesaretlendirin. Başarılarını övün.
Sözünü kesmeyin.
Zihninin iyice karışmasını engellemek için orada bulunmayan birisi hakkında konuşmayın.
Bebek ses tonu ile ve bebek taklidi yaparak konuşmayın. Bunun yerine nasıl konuşabileceğinizle ilgili aşağıdaki örneklerden yararlanılabilir:
- Hatalarını göstermek yerine “ Hadi bir de bunu/ bu yolu deneyelim”
- Olumsuz cümleler kurmaktan kaçının. “Yapma” yerine “bunu yap”
- Sonuç başarısız da olsa “Yardımların için teşekkür ederim”
- Ayrıca bunları da yapabilirsiniz;
  - “Evet” ya da “Hayır” olarak yanıtlayabileceği sorular sorun. Örneğin: “Kendini nasıl hissediyorsun” yerine “Yorgun musun?” gibi.
  - Seçenekleri sınırlayın. Örneğin; “Akşam yemeği için ne istersin?” yerine “Akşam yemeği için tavuk mu balık mı istersin?”
  - Eğer sizi anlamıyorsa farklı kelimeler kullanın. Örneğin: Aç mısın diye sordunuz ve yanıt alamadınız, o zaman “Hadi yemek yiyelim” diyebilirsiniz.
  - “Hatırlıyor musun?” ya da “Sana daha önce anlattım” ifadelerini kullanmamaya çalışın.